Thời tiết nắng nóng là điều kiện để vi khuẩn phát triển mạnh làm cho thức ăn dễ bị ôi thiu và đây là một trong số những nguyên nhân gây ra các bệnh liên quan đến đường tiêu hóa (tiêu chảy, đau bụng...). Vi khuẩn gây bệnh tồn tại trong môi trường và xâm nhập vào thực phẩm thông qua việc sơ chế, bảo quản không đúng cách hoặc lây nhiễm chéo từ thực phẩm sống vào thực phẩm chín. Để bảo vệ sức khỏe cho bản thân và gia đình trong thời tiết nắng nóng, người tiêu dùng cần lưu ý những vấn đề sau:
1. Lựa chọn và bảo quản thực phẩm
- Ưu tiên lựa chọn vàsử dụng thực phẩm đủ dùng trong ngày, thực phẩm được bày bán ở các cơ sở đáp ứng điều kiện an toàn thực phẩm, có uy tín, có nguồn gốc rõ ràng. Các loại thực phẩm khi mua về phải được sơ chế sạch và để thật ráo nước, sau đó chia chúng ra túi hoặc hộp riêng phù hợp nhu cầu sử dụng và bảo quản với điều kiện thích hợp (bảo quản ngăn mát đối với sản phẩm rau, củ, quả và bảo quản ngăn đông đối với thực phẩm cần bảo quản đông như sản phẩm thịt, cá…). Việc chia thực phẩm ra túi hoặc hộp riêng giúp giữ thực phẩm tươi lâu và tránh phải rã đông nhiều lần khi sử dụng.
- Lựa chọn các loại thực phẩm có chứa chất xơ, vitamin trong các loại rau củ quả như cam, chanh, rau dền, cà rốt, khoai tây, táo. Còn các loại quả ngọt, có tính nóng như xoài, mít, sầu riêng, vải, nhãn cần được hạn chế. Rau củ quả và các thức ăn dễ tiêu hóa sẽ là lựa chọn tối ưu cho mùa nắng nóng. Người tiêu dùng có thể tham khảo cách nhận biết các loại rau quả tươi ngon tại bài viết “Những hiểu biết về rau, củ, quả và trái cây”
2. Chế biến thực phẩm
- Trong mỗi bữa ăn, nên nấu lượng thức ăn vừa đủ để sử dụng hết, hạn chế ăn đồ sống hoặc chưa chín kỹ (thức ăn tái). Trong trường hợp không sử dụng hết, thức ăn thừa cần được đựng trong những hộp có nắp kín. Trước khi sử dụng lại, thức ăn cần được đun sôi, kiểm tra mùi vị. Nếu phát hiện đã ôi thiu hoặc có mùi vị bất thường thì tuyệt đối không sử dụng,
- Đảm bảo an toàn trong sơ chế, chế biến thực phẩm người tiêu dùng lưu ý 10 nguyên tắc vàng[2] của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO - World Health Organization) về an toàn vệ sinh thực phẩm:
1. Chọn thực phẩm tươi an toàn. Rau, quả ăn sống phải được ngâm và rửa kĩ bằng nước sạch. Quả nên gọt vỏ trước khi ăn. Thực phẩm tránh rã đông rồi làm đông lại.
2. Nấu chín kỹ thức ăn. Nấu chín kĩ hoàn toàn thức ăn, bảo đảm nhiệt độ trung tâm thực phẩm phải đạt tới trên 70°C.
3. Ăn ngay sau khi nấu. Hãy ăn ngay sau khi vừa nấu xong vì thức ăn càng để lâu càng nguy hiểm.
4. Bảo quản cẩn thận các thức ăn đã nấu chín. Muốn giữ thức ăn quá 5 tiếng đồng hồ, cần phải giữ liên tục nóng trên 60°C hoặc lạnh dưới 10°C. Thức ăn cho trẻ nhỏ không nên dùng lại.
5. Nấu lại thức ăn thật kĩ. Các thức ăn chín dùng lại sau 5 tiếng, phải được đun kĩ lại.
6. Tránh ô nhiễm chéo giữa thức ăn chín và sống với bề mặt bẩn. Thức ăn đã được nấu chín có thể bị nhiễm mầm bệnh do tiếp xúc trực tiếp với thức ăn sống hoặc gián tiếp với các bề mặt bẩn (như dùng chung dao, thớt để chế biến thực phẩm chín và sống).
7. Rửa tay sạch trước khi chế biến thức ăn và sau mỗi lần gián đoạn để làm việc khác.
8. Giữ sạch các bề mặt chế biến thức ăn. Do thức ăn dễ bị nhiễm khuẩn, bất kỳ bề mặt nào dùng để chế biến thức ăn cũng phải được giữ sạch. Khăn lau bát đũa cần phải được luộc nước sôi và thay thường xuyên.
9. Che đậy thực phẩm để tránh côn trùng và các động vật khác. Giữ thực phẩm trong hộp kín, chạn, tủ kính, lồng bàn.
10. Sử dụng nguồn nước sạch an toàn. Nước sạch là nước không màu, không mùi, vị lạ và không chứa mầm bệnh. Hãy đun sôi nước trước khi làm đá lạnh để uống. Đặc biệt cẩn thận với nguồn nước dùng nấu ăn cho trẻ nhỏ.
3. Cung cấp đủ nước cho cơ thể
- Bổ sung đủ lượng nước trong ngày, nên uống nước đều trong ngày (duy trì uống 2-2,5 lít nước mỗi ngày), uống từng chút một, không uống quá nhiều nước trong một thời điểm. Lưu ý sử dụng nguồn nước sạch và đã được đun sôi.
- Nếu sử dụng nước uống đóng chai, đóng bình, nước đá: người tiêu dùng nên chọn sản phẩm có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng, có thương hiệu, uy tín, có tem nhãn rõ ràng, đủ thông tin về nguồn gốc, ngày sản xuất, hạn sử dụng, có chứng nhận công bố đạt chuẩn. Đối với sản phẩm nước uống đóng chai, đóng bình, người tiêu dùng cần kiểm tra về hình thức bên ngoài, vỏ bình/chai phải còn mới, không bị bẩn, không bị móp, méo, dập, thủng, nước không có màu sắc, mùi khác lạ…; đối với nước đá dùng trong ăn uống phải được đựng trong bao bì kín, hợp vệ sinh
- Đặc biệt vào mùa hè nóng nực, đồ uống có gas được xem là thức uống giải khát hiệu quả, được nhiều người yêu thích. Tuy nhiên, không nên lạm dụng nước có gas để bù nước cho cơ thể vì trong các sản phẩm nước có gas chứa chất tạo ngọt, hương liệu, phụ gia, chất bảo quản…, chúng có thể làm ta có cảm giác “đã khát” nhưng đồng thời làm giảm nhu cầu bổ sung nước của cơ thể.
Để bảo vệ sức khỏe cho bản thân và gia đình trong thời tiết nắng nóng, người tiêu dùng cần lưu ý lựa chọn thực phẩm tươi, an toàn, ưu tiên sử dụng thực phẩm có chứa vitamin, khoáng chất, cung cấp đủ lượng nước cho cơ thể, đồng thời đảm bảo an toàn thực phẩm trong quá trình chế biến, bảo quản thực phẩm và sử dụng thực phẩm./.